Grote bollen, kleine bollen, bollen met belletjes, lange stelen en korte stelen. In het wit, geel, roze en paars… alliums! Wietse teelt ze allemaal! Wietse Mellema van kwekerij Mts Mellema-Versteeg heeft op zijn kwekerij wel 1000 verschillende soorten alliums staan. Al deze soorten waren een bijzonder gezicht bij een bijzonder bezoek.

 

Liefde en passie

Wietse begon op zijn 16^e al met het telen van bloemen. Een kweker met passie voor zijn teelt en liefde voor zijn vak. Zijn grootste uitdaging ligt in het ontdekken van nieuwe soorten. Soorten die exclusief zijn, waar mensen de meerwaarde van inzien en daar ook voor willen betalen.  

Zijn teelt heeft hij buiten op grote stukken grond. Op 15 hectare teelt Wietse verschillende soorten tulpen en op 2 hectare staan zeker 1000 verschillende soorten alliums. En hier kwamen wij voor. De meeste soorten worden gebruikt voor veredeling, zijn grootste hobby. Slechts 30 soorten worden op kleine schaal geteeld voor de verkoop.

Uit alle landen van de wereld komen de uienbollen bij Wietse om in zijn tuinen te worden gehouden en onderhouden. Sommige van die soorten vermeerderen zichzelf niet en worden dus alleen voor het assortiment gehouden.

 

Veredeling

De veredeling is voor een groot gedeelte uitbesteed. De natuur zelf doet namelijk het meeste werk. Honderden hommels en bijen zwerven door het alliumveld, zij zijn het belangrijkste aandeel in de kruisingen van de soorten. De harde werkers hebben totaal geen oog voor ons als bezoeker. Zij hebben alleen maar oog voor de nectar die rijkelijk aanwezig is op deze tuin. Uit deze natuurlijke bestuivingen komen verschillende spontane zaailingen. “Je herkent de ouders van de zaailingen meteen”, vertelde Wietse op de vraag hoe je weet welke kruisingen de bijen veroorzaken. Sommige van die zaailingen zijn de moeite waard om te gaan telen, anderen zijn te ‘gewoontjes’.

Zodra er een bijzonder exemplaar ontstaat, probeert Wietse deze te vermeerderen en gaat dit soort de testfase is. Uiteraard moet de bloem aan een aantal voorwaarden voldoen voordat deze echt vermeerderd gaat worden. Voor Wietse is het vooral belangrijk dat het soort haar geld opbrengt. Het vermeerderen is een lang proces, het moet wel de moeite waard zijn. Daarom krijgen alleen de meest exclusieve en gave producten een plekje binnen zijn assortiment.

Er staan door de werking van moeder natuur heel veel plukbare soorten in de tuin die niet geschikt zijn voor vermeerdering. Deze soorten blijven helaas gewoon staan omdat je tijd en mankracht nodig hebt om alles te organiseren. Een ‘gewone’ paarse allium is niet meer zo speciaal. Wietse doet echt zijn best om aparte, gekke soorten te ontwikkelen die iets opbrengen op de markt.

 

Sieruien

Alliums zijn schitterende bloembollen. Het is een grote groep planten, ook wel bekend als sierui of look. Dat we in Nederland vooral de naam ‘sierui’ gebruiken is niet voor niets. De allium is familie van de ui en dát kun je ruiken. Als je de steel schuin afsnijdt en in de vaas zet, ruik je het sap van de bloem die naar uien ruikt. Sterk geurende alliums kun je daarom beter niet in een restaurant in een vaas zetten.

Ook in de tuin kan deze gekleurde familie een mooie toevoeging zijn. Doordat er zoveel soorten zijn, kun je kiezen uit hoge en lage, vroeg en laat bloeiende, zon- en schaduw minnende alliums. Voor elke tuin is er wel een geschikt soort.

 

In the spotlight

Deze week staat een hele mooie variant in de spotlight. De Allium (nectaroscordum) Tripedale ´Rosy Bells’. Het heeft wel 30 jaar geduurd voordat Wietse dit bijzondere soort ook daadwerkelijk op de markt kon brengen vanwege de moeilijke vermeerdering. Dit soort is moeilijk te telen. Zo is bijvoorbeeld al eens een groot deel van de bollen verloren gegaan, omdat het (in 2012) een paar weken harder vroor in de winter dan in normale Nederlandse winters. Daar bleek deze slecht tegen te kunnen. Ook is het erg lastig om zaad van deze allium te laten kiemen. Maar de aanhouder wint en nu heeft Wietse dit soort (bijna) volledig onder controle.

‘Rosy Bells’ is een hele mooie roze variant, deze wordt over een paar weken vergezeld door een witte variant. ‘Ivory Bells®’ is een hele andere bol, alleen ziet hij er hetzelfde uit. Dit soort heeft hij van een veredelaar gekocht. Deze hebben we natuurlijk ook gespot in de tuin van Wietse en uiteraard op camera vastgelegd.

Wat dit soort vooral bijzonder maakt is de bloeiwijze. Als de bloem bloeit hangen de bloemen als kleine belletjes aan de bol. Als ze uitgebloeid zijn, gaan ze rechtop staan waardoor het lijkt alsof ze in de knop zitten. Dit zijn in feite de uitgebloeide bloemen. Ook op de vaas kan je deze bijzondere bloeiwijze aanschouwen. Als de bloemen op het land blijven staan, zorgen de bloemen later in het seizoen voor mooie zaaddozen.

Rosy Bells en Ivory Bells® zijn een pure lekkernij voor de bijen en hommels. Ze ‘lekken’ constant nectar, waardoor ze enorm aantrekkelijk zijn. Deze allium is eigenlijk een ‘nectaroscordum’, maar het soort is onder allium weggeschreven. Ze wordt ook wel Bulgaarse ui genoemd. Deze soorten staan erom bekend dat ze veel nectar produceren. Proef er maar eens aan! Het is super zoet en proeft naar een frisse bloem.

Op onze vraag wat dit product zo aantrekkelijk maakt voor een bloemist, verlegt Wietse het antwoord naar bloemist zelf: “zij weten zelf veel beter wat ze met dit mooie product kunnen.” Het soort heeft lange stelen en mooie klokjes. Voor een bloemist is het dus zeker een echte blikvanger.

Ons bezoek aan Wietse was een bezoek uit het welkbekende ‘boekje’. We liepen door een kleurrijk betoverd groot open veld. Het zonnetje scheen overdadig, waardoor de kleuren nog meer tot z’n recht kwamen. Dit werd nog eens extra versterkt door de strakblauwe lucht en de hard werkende insecten.

 

Leuke teelt

Telen moet voor Wietse leuk blijven. Voor hem is een teelt leuk als het exclusief en kleinschalig is. Als een product te groot wordt en daardoor niet meer interessant genoeg is, verkoopt hij het product aan iemand die daar weer plezier aan heeft. Al meerdere malen heeft hij zijn tulpenveredeling afgestaan. Als het te groot wordt en hij veel stelen produceert van een soort , is voor hem de uitdaging er af en staat hij de teelt weer af. De allium met al haar bijzondere soorten is daarom voor hem een ontzettend leuk bijproduct. De teelt is kleinschalig en je kunt je er nog echt mee onderscheiden. Wietse staat dan ook echt bekend om al zijn verschillende soorten.

 

Lang proces

Allium is een bolgewas. Het vermeerderen van een bol is een lang proces. Het eerste jaar zijn de bollen erg klein. Pas na 4 tot 7 jaar geven de bollen bloemen. Na deze jaren is het pas duidelijk wat voor verrassing er uit de bol komt. Lijkt de bloem geschikt, dan gaat ze een testfase in om te zien of de kwaliteit goed is en of ze geschikt is voor de markt. Hierna wordt de bol vermeerderd. Het kan zomaar eens 25 jaar duren voordat dit soort daadwerkelijk op de markt komt.

 

Bollen en snijbloementeelt

Niet alle allium bollen worden geteeld voor de snijbloementeelt. Een deel van de productie is voor de exclusievere tuincentra waar ze ook bloembollen verkopen. Daarnaast zijn er ook allium soorten verkrijgbaar als vaste plant met wortelstok in plaats van groei uit de bol. Hier bestaan ook weer andere vormen en kleuren in die niet in de bollenteelt te vinden zijn. Het is nu dan ook de kunst om te proberen de vaste planten met de bollen te kruisen. Hier worden momenteel de mogelijkheden van onderzocht en dat zou best eens heel veel andere mooie soorten sieruien kunnen opleveren!

 

FloraPodium, 30 mei 2019