Het is heel anders dan we dachten en lang niet zo simpel als het lijkt! Ikebana is de oudste bloemsierkunststijl ter wereld. Reginaldo (Regi) Bockhorni is professor in de Ikebana. Samen met hem bezochten we kwekerij Lathyrus.nl en veredelaar HilverdaFlorist, waar Regi ons even meenam in een stukje bijzondere Japanse cultuur.

Ikebana

Ikebana bloemsierkunst vindt haar oorsprong in Japan. Deze stijl is ontwikkeld vanuit de bloemenoffers aan de geesten van de overledenen in de boeddhistische tempels. Deze offers dateren al uit de 6^e eeuw, toen het boeddhisme geïntroduceerd werd in Japan.

Ikebana betekent ‘ikeru’ 生 け る ‘in leven houden’ en ‘hana’ 花 ‘bloem’. Mogelijke vertalingen zijn leven geven aan bloemen en bloemen schikken. Ikebana kenmerkt zich vooral door haar lijnenspel van het arrangement. Aandacht ligt op de asymmetrie, ruimte, contrast en harmonie. In tegenstelling tot de westerse bloemsierkunst wordt er met Ikebana heel minimalistisch gewerkt en per arrangement worden er weinig bloemen gebruikt.

Regi

Reginaldo Bockhorni is geboren in Brazilië. Als kleine jongen volgde hij daar pianoles. Zijn leraar was niet alleen pianodocent, maar gaf ook les in Ikebana. Regi haalde voor hem de bloemen op de markt en in ruil daarvoor kreeg hij les. Van zijn Japanse tante had hij veel van de Japanse cultuur meegekregen, waardoor deze bloemschikstijl zijn interesse trok. Na zijn studie in Nederland werkte hij in het ziekenhuis als specialist neurologie. Toch miste hij iets naast zijn werk. Hij besloot naast zijn baan verder te gaan met Ikebana en hij volgde 7 jaar les hierin. Daarna werd het tijd om een ander pad in te slaan en zijn eigen weg te volgen. Regi heeft de afgelopen jaren nog vele studies in de Ikebana gevolgd en is nu president van de Ikenobo StudieGroep in Zurich, die hij zelf heeft opgericht. Hij reist de hele wereld over, waar hij in verschillende landen les geeft om zijn passie te delen met studenten en waar hij zijn arrangementen tentoonstelt.

Ikenobo

Ikenobo is de oudste en de grootste Ikebanaschool ter wereld. Deze school bestaat al meer dan 550 jaar en markeert het begin van de bouw van de Rokkaku-dō tempel in Kyoto. Deze tempel werd in 587 gebouwd door prins Shōtoku, die bij een vijver in Kyoto een plek zocht om het boeddhisme te belijden. In de 7e eeuw bracht Ono-no-Imoko, een officiële afgezant, de praktijk van het plaatsen van boeddhistische bloemen op een altaar uit China naar Japan. Hij werd priester in de tempel en bracht de rest van zijn dagen door met bloemschikken. De oorspronkelijke priesters van de tempel woonden aan de rand van de vijver, waarvoor het Japanse woord Ike 池, ‘Bō’ 坊, verbonden door het deeltje ‘no’ の maakt het woord ‘Ikenobō’ 池 坊 , priester van de vijver. De naam Ikenobō, verleend door de keizer, raakte gehecht aan deze priesters die zich specialiseerden in altaar arrangementen.

Regi legt ons drie stijlen van de Ikebana uit, elk met haar eigen kenmerken; Rikka, Shoka en Jiyuka. Bij kwekerij Lathyrus.nl maakten wij kennis met de Jiyuka. Bij HilverdaFlorist maakte Regi een prachtig Shoka arrangment met de Gerbera.

Rikka betekent ‘staande bloemen’. Dit is de oudste stijl in de Ikebana, zij is 550 jaar geleden ontstaan. De oorsprong van deze stijl gaat terug naar het boeddhistische bloemstijl, die rechtop in vazen werden geplaatst. De Rikka-stijl toont de schoonheid en kracht van het berglandschap.

De arrangementen zijn meestal vrij groot (1,5 – 4,5 meter hoog ) en hun constructie vereist grote, technische en artistieke vaardigheid. 

Shoka is een stijl die ontstaan is in de late Edo-periode (1603-1868). Door gebruik te maken van één tot drie materialen drukt Shoka de levende vorm uit van planten die zijn geworteld in de grond en naar boven groeien. Ze symboliseert de natuurlijk groei. Zodra je de bloemen en het blad van de plant afknipt, ben je verantwoordelijk om het leven nog mooier te schikken. In deze stijl wordt er geen draad of andere extra materialen gebruikt.

Regi gebruikte tijdens zijn demonstratie een sierlijke vaas met daarin een kenzan om de stelen in vast te zetten. Een kenzan is een loden plaatje met heel veel ‘spijkertjes’, waar de bloemen in vast geprikt worden.

Jiyuka is de nieuwste stijl en vooral geliefd in de westerse wereld. Aan de andere twee stijlen zitten behoorlijk wat ‘regeltjes’ en daar houden wij westerlingen niet zo van. Jiyuka is de freestyle van de Ikebana. Een stijl zonder vaste vorm, die letterlijk vrij kan worden geschikt door het observeren van de vormen van de texturen van planten.

De verschillende vormen van Ikebana zijn zowel in klassieke als moderne stijl heel bijzonder om te maken en te bewonderen. De uitdaging is om balans te vinden én het vinden van de juiste lijnen met het materiaal. Het is heel gedetailleerd; het geeft rust om te maken. Ikebana is artistiek, een stukje kunst. Niet zozeer geschikt om te verkopen, maar meer om zelf te maken of om cadeau te geven.